ŞASE

ŞASE

Kumaşta uygulanan ıslak sanatsal boya resim çalışmalarında , çalışmayı kolaylaştıran ,kumaşın zemine temas etmeden ve gergin bir şekilde çalışılmasını sağlamak için gerildiği , profil malzemelerden oluşturulan geometrik kasalara şase denir.Genelde dikdörtgen ve kare tercih olmakla beraber gereksinime göre üçgen ve dairesel de olabilirler.
Ağaç olarak tercih edilen ekseriye yerli çam,rus çamından olmakla beraber ,özel olarak kayın ve gürgen gibi ağaçlardanda yapılabilmektedirler. 2+3 ,2+4 ,2+5 ,2+6 ,3+3 ,3+4,3+6,3+8,4+10 gibi v.b. kalınlıklardaki çıtaların su havuzlarında belırgın süre bekletilip fırınlarda kurutulması ile( bu aşamalar da ,ağacın zamana karşı çalışma süreci hızlandırılarak tamamlandırılmış olur.)yapılırlar.
Bazı firmalarda bu aşamaların dışında ek olarak şase çıtalarını gerek aradaki budakları temizlemek için,gerekse de hiç risk bırakmamak (alınan engellere rağmen çıtanın enine ve boyuna çalışma riskini minumuma indirmek için) çıtaları dişli şekilde kısa mesafeler le parça parça kesip, tutkalla birleştirilerek çita tekrar oluşturulur.Bazende bu durum artık parçaları birleştirildiğindede kendiliğinden ağacın çalışması engellenmiş olur.
Tual şasesi boy olarak hazırlanırken , et kalınlığında ,dışta kalan kenarının et kalınlığı, içte kalan kenarın et kalınlığından yüksek olacak şekilde hazırlanır.Bundaki amaç tual kumaşının,şase üzerinde temas edeceği kısmın dıştan sadece boydan nokta, olarak temas etmesini sağlamaktır. Tual bezi gerilmesi esnasında,bezin çıtanın alnına temas etmesinden kaynaklanan ve üzerine sürülen boyanın da zeminindeki şaseye temas etmesi sonucunda oluşan fulu görünüm ile ,arkası boş resim kumaşının üzerine, boyanın sürülmesi ile oluşan net görünümün farklılıkları ve boyanın da , kuruma süreci farklılıkları oluşacağından bunu telafi etmek bu çıtaların dış ve iç noktalarındaki et kalınlığı farklılığında şaselerin sadece dış uç kısımlarına boydan nokta teması sağlanıp bu renk tonu görünüm farklılığını minumuma indirmiştir.
Şaselerin bu şekilde üretilmelerinde oluşan bir avantaj, çalışma bittikten uzun süre sonraları şaseden sökülmeksizin bakıma gerek duyulduğunda,tual kumaşının arkasından bu aralığa fırça ile yağ ,medyum sürülerek ölü noktaya temas eden tual kumaşının, bu noktadan hava almadığı için çürümeye yüz tutması engellenmiş ayrıca,şase (ağacın) içindeki çürüme de geciktirilmiş olur.

Bu çıtalarla şaseler oluşturulurken profosyonelce olması gereken,köşelerin zımba ile değil ,karşılıklı kırkbeş derecelik (dikdörtgen şaselerde ) iki ucun zımba teline gerek kalmaksızın dişi erkek, iki ucun birbirine kamalı , tutkalsız kilitlenerek sabitlenmeleridir.Bu şekilde birleştirilmesi ile oluşan şase üzerine sadece, bez gerilirken zımba teli kullanılır,satışa sunulurkende beraberlerinde mini poşetde, her bir şase köşesine iki adet olmak üzere toplam sekiz adet dik üçgen şeklinde ,mini ahşap veya plastik kama verilir .Bundaki gaye de gerek çalışma esnasın da gerekse, çalışma sonucunda ,tualde zemine temas eden fırçadaki boya ve medyum la beraber fırçanın temas darbeleri neticesindeki gerilmelerde ,zeminde oluşan esnemeler ,bu kamalarla telafi edilir .Her köşedeki iki deliğe olmak üzere toplam sekiz deliğe kamaların sıra ile çakılması ile ağaçların dışa doğru açılması ile tual kumaşı gerdirilerek telafi edilir.
Köşeleri kamasız olan ve zımba teli ile sabitlenen şaseli tuallerde bu durum tual kumaşı pamuklu kumaş ise arka tarafından ıslak bezle ovarak su yedirilerek kumaşın ıslanması sağlanıp,pamuğun doğal yapısında olan ,ıslanan ipin kuruma sürecin de suyun buharlaşması ile (çekmesi) gerilmesi sağlanarak telafi edilir.Keten, Jut, Polyester tual bezlerinde bu durum pamuk ağırlıklı kumaş kadar oluşamadığı için bu bezler in kullankdğşaseleri genelde kamalı yapılır.Bu durumda tualin oluşum maliyetine yansır.
Bu çalışmaların uzun mesafeli nakilleri, resim zemini yani tual kumaşı,şaseden sökulerek,rulo yapılarak resim tüplerine konularak da yapılabilir.Bu bakımdan ham tual bezi şaseye gerilirken köşe katlamaları kesilmez.Çalışma bittikten sonra ,şaseden sökülmeye gerek duyulan eserlerde ,bu tual kumaşının köşe katlamaların da zımbalanırken nadir de olsa kesilmeye gerek duyulan bu köşe görüntüleri,gerek estetik olarak gerekse bir başka şaseye gerilmesindeki, oluşabilecek olumsuzluklar esere çok değer kaybettirir.
Profosyonel çalışmalarda şaseler kumaşın gerilmesi için, sadece çalışma esnasında tual kumaşının düzgün bir satıh oluşturması için bir araçtır.Daha sonra bir başka şaseye kumaş gerilirken ,kumaşın içeriği pamuk ağırlıklı ise ,gerilirken çok dikkatli olunması gerekir,çalışma deforme olabilir.profesyoneller bu bakımdan çok sağlam olan ,esneme payı çok düşük olan kaliteli Sketen kumaşını tercih ederler.,Resim e yatırım yapan kişiler ellerindeki eserleri ve ,sergiler (tanıtma veya satışa sunulma)haricinde bekletme sürecinde ,sanal olarak tanıtımı yapılabilip ,tablo bazen rulo olarakta sağlıklı bir ortamda muhavaza edilebilmektedirde.

GÜZEL SANATLAR İNSANIN ELİNİN. ZEKASININ VE KALBİNİN BERABERCE ÇALIŞTIĞI DEĞERLERDİR.
(J.PUŞKİN